به گزارش آی فیلم 2، کشور تاجیکستان از دیرباز تاکنون مشاهیر بسیاری را به خود دیده که هر یک در جایگاه خود تاثیر بسزایی را در کشورهای فارسی زبان داشته است.
این تاثیر از گذشته تا کنون امتداد داشته و چهره های فرهنگی و هنری تاجیکستان این راه را ادامه دادند اما از دست دادن این افراد فرهیخته خسارت جبران ناپذیری است که یک جامعه می تواند با آن روبرو شود.
در سال 1399 که با شیوع کرونا همراه بود تعدادی از مشاهیر کشور تاجیکستان دار فانی را وداع گفتند.
در ادامه به شماری از مشاهیر تاجیکستانی اشاره می‌شود که در سال 1399 به دیار باقی شتافتند:
محمدعلی عجمی(15 ثور«اردیبهشت»)
«محمدعلی عجمی» شاعر تاجیکستانی ساکن ایران در تاریخ 15 ثور(اردیبهشت) به عمر 64 سالگی دار فانی را وداع گفت.
«محمدعلی عجمی» در سال ۱۹۵۶ میلادی در «وخش» شهر «قرقان تپه» متولد شد.
تحصیلات او در رشته زبان و ادبیات فارسی تاجیکی بود و پس از تحصیل به «وخش» بازگشت و تا سال استقلال جمهوری تاجیکستان در این شهر زندگی کرد.
نمونه اشعار این شاعر، در مطبوعات ایران به خصوص در صفحه ادبی «بشنو از نی» روزنامه اطلاعات و صفحات شعر مجله «اهل قلم» منتشر شده است.
«سرچشمه»، «دانه برف» و «اندوه سبز» از آثار «محمدعلی عجمی» می باشد.
او از تجربه شاعران نوپرداز و غزل‌سرایان نواندیش این سال‌ها به خوبی بهره برد و در مجموعه سوم خود «اندوه سبز» این تأثیر بسیار آشکار است.
«اندوه سبز» بی‌گمان بهترین مجموعه شعری عجمی و از بهترین مجموعه‌های این سال‌ها در میان شاعران تاجیکستان است که به مثنوی، غزل و چهار پاره عنایت خاصی داشته است.
جوره بیک نذری(7 جوزا «خرداد»)
«جوره بیک نذری»، محقق ادبیات فارسی، هنرمند و آوازخوان تاجیکستانی به عمر ۷۴ سالگی در تاریخ 7 جوزا(خرداد) درگذشت.
نذری در پژوهشگاه زبان و ادبیات تاجیکستان در اکادمی علوم تاجیکستان، سال ها مصروف پژوهش در ادبیات کلاسیک فارسی بود، وی همچنین به مدت ۴۵ سال مدیر اداره میراث خطی فرهنگستان علوم ملی تاجیکستان نیز بوده است.
جوره بیک نذری میان مردم بیشتر به عنوان آوازخوان معروف بود و دارای شهرت بسیار بود. آقای نذری زمانی به عنوان مترجم در افغانستان ماموریت انجام داده و روابط نزدیک با هنرمندان افغانستان به ویژه «احمد ظاهر» داشته است.
وی از رساله دکتری خود، در موضوع «لیلی و مجنون مکتبی شیرازی»، در سال ۱۹۷۴ میلادی دفاع کرد. برخی از آثار او از جمله «نامه‌نگاری در شاهنامه فردوسی» و «لیلی و مجنون مکتبی شیرازی» در کشور ایران منتشر شده است.
موسی دینارشایف (10 میزان «مهر»)
«موسی دینارشایف» فیلسوف و محقق برجسته تاجیکستان به عمر 86 سالگی در تاریخ 10 میزان(مهر) درگذشت.
این پژوهشگر آکادمی علوم تاجیکستان، دکترای «علوم فلسفه» داشت و دارنده جایزه دولتی «ابوعلی سینا» بود.
موسی دینار شایف همچنین بنیانگذار و رئیس سابق انستیتو فلسفه تاجیکستان بود.
از وی بیش از 100 مقاله و اثر علمی باقیمانده که «جهان‌بینی فلسفی نصیرالدین طوسی» (1968) و «فلسفه طبیعی ابن‌سینا» (1985) از آن جمله است.
صفرمحمد ایوب زاده محزون (5 قوس «آذر»)
«صفرمحمد ایوب زاده محزون» شاعر مشهور تاجیکستانی به عمر 64 سالگی بر اثر ابتلا به بیماری کرونا در تاریخ 5 قوس (آذر) درگذشت.
محزون در 7 جنوری 1956 در روستای «دره آبی ناحیه شورآباد» (شمس الدین شاهین فعلی) منطقه ختلان متولد شد.
وی پس از فارغ التحصیلی از دانشکده زبان دانشگاه دولتی تربیت مدرس کولاب به عنوان معلم در منطقه وخش شروع به کار کرد و چند ماه بعد در بخش آموزش، فرهنگ و ادبیات روزنامه منطقه ای «حقیقت گرگان تپه» مشغول به کار شد.
صفرمحمد ایوب زاده محزون عنوان فعال برجسته فرهنگی و مطبوعاتی جمهوری تاجیکستان را در کارنامه فعالیت های خود ثبت کرده و همچنین دارای نشان بنیاد فرهنگی «افتخار و جوانمردی» سن پترزبورگ، برنده جایزه «ابوالقاسم لاهوتی»، عضو اتحادیه «فعالان تیاتر»، «اتحادیه روزنامه نگاران »و «اتحادیه نویسندگان» تاجیکستان بوده است.
مجموعه های اشعار «نفس عشق»، «جرقه علاقه»، «ای عشق، مرا نجات بده» و «افسانه شادی» از محزون بر جای مانده است.
اوکتم خالق نظر (24 جدی «دی»)
«اوکتم خالق نظر» از بنیانگذاران حرکت احیای زبان و فرهنگ ملی تاجیکستان به عمر 80 سالگی در تاریخ 24 جدی(دی) چشم از جهان فرو بست.
خالق نظر از اعضای تاثیرگذار جمعیت دوستی با فارسی زبانان برون مرزی تاجیکستان موسوم به «پیوند»بود که در دوران حکومت شوروی تلاشهای زیادی برای برقراری ارتباط با جمهوری اسلامی ایران، افغانستان و همه فارسی زبانان جهان به کار بست.
وی عضو نخستین «کمیسیون اجرایی کردن قانون زبان دولتی فارسی تاجیکی» بود که در سال 1989 تاسیس شد و می بایست در دوره ای 10 ساله از سال 1995 تا 2005 تدریس خط فارسی را در تمامی مدارس و دانشگاه های تاجیکستان اجرایی می کرد اما جنگ داخلی تاجیکستان مانع تحقق این برنامه‌ها شد.
خالق نظر در سال 2000 با نوشتن کتابی با عنوان «غلط می نویسیم» توجه محافل ادبی و روزنامه نگاری تاجیکستان را به موضوع نوشتار نادرست در مطبوعات این کشور جلب کرد.
وی دانش آموخته رشته زبان عربی دانشگاه دولتی تاجیکستان بود که سال های زیادی درکشورهای عربی به عنوان مترجم فعالیت و آثار زیادی از نویسندگان خارجی را به زبان تاجیکی ترجمه و منتشر کرد.
حبیب الله عبدالرزاق اف (1 دلو «بهمن»)
«حبیب الله عبدالرزاق اف» بازیگر تاجیکستانی نقش «حسام آقا» سریال تاریخی «در چشم باد» در تاریخ 1 دلو(بهمن) درگذشت.
«حبیب الله عبدالرزاق اف» زاده ۷ نوامبر سال ۱۹۳۷ میلادی در شهر «کولاب» بود. وی پس از اتمام تحصیلات وارد انستیتوی کشاورزی تاجیکستان شد.
سپس تحصیلات را در موسسه هنر‌های تیاتر دولتی «لوناچارسکی» شهر «مسکو» ادامه داد.
در سال ۱۹۶۰ میلادی از رشته بازیگری و در سال ۱۹۶۴ از دوره ماستری کارگردانی فارغ التحصیل شد.
از سال ۱۹۶۰ میلادی عبدالرزاق در تیاتر مرکزی موسیقی و کمیدی شهر «خجند»، تیاتر نمایشی آکادمیک دولتی و تیاتر جوانان شهر دوشنبه فعالیت کرد.
در سال‌های ۱۹۷۳ تا ۱۹۷۵ وی بازیگر و کارگردان استودیوی «تاجیک فیلم»، سال‌های ۱۹۷۵ تا ۲۰۰۲ بازیگر تیاتر «لاهوتی»، از سال ۲۰۰۲ بنیانگذار و مدیر هنری اولین تیاتر غیر دولتی «پدیده» بود.
در سال‌های ۱۹۸۷ -۱۹۹۰ میلادی ریاست اتحادیه کارگردانان تیاتر تاجیکستان و هم‌زمان معاونت اتحادیه کارگردانان تیاتر اتحادیه جماهیر شوروی را بر عهده داشت.
عبدالرزاق در ده‌ها نمایش تیاتری و فلم سینمایی شخصیت مرکزی را ایفا و بیش از ۳۰ نمایش تیاتری را کارگردانی کرده بود.
این بازیگر سرشناس تاجیک همچنین در سریال ایرانی «شکرانه» نیز نقش آفرینی کرده است.
بیشتر بخوانید:
مشاهیر افغانستانی که در سال ۱۳۹۹ درگذشتند+ از «رهنورد زریاب» تا «حیدری وجودی»
بازیگران ایرانی که در سال ۱۳۹۹درگذشتند+تصاویر
ع ا
